Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg Brussel

Op 1 januari 2026 opent de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg Brussel een zesde onderzoekskabinet.

Deze beslissing werd genomen ten gevolge van de uitzonderlijke verhoging van de werklast op strafrechtelijk vlak, sinds de aantreding van Julien Moinil aan het hoofd van het Parket Brussel in januari 2025. Het streng strafbeleid dat sindsdien gevoerd wordt heeft geleid tot meer dan een verdubbeling van het aantal dossiers waarin het parket de tussenkomst van een onderzoeksrechter vordert.

De druk op het onderzoek brengt het welzijn van de magistraten, griffiers en medewerkers en de goede werking van het onderzoek dermate in gevaar dat een versterking van het onderzoek, dat gepaard gaat met andere structurele maatregelen (verbetering van de communicatie, werkprocessen, leiding…), onontbeerlijk is.

Deze noodzakelijke versterking gebeurt binnen het bestaand wettelijk kader van 41 magistraten, en heeft de rechtbank gedwongen om beleidskeuzes te maken.

Impact op andere secties

De keerzijde van deze keuze is dat er een negatieve impact is op de andere secties van de rechtbank:

• De correctionele sectie, die evenzeer onder zware druk staat door het vervolgingsbeleid van het parket Brussel, maar ook van het parket Halle-Vilvoorde en van het federaal parket, kan niet versterkt worden zoals het zou moeten. De vaststellingstermijnen in de correctionele kamer die de zaken van het parket Brussel behandelt worden langer, met een toevloed aan verzoeken tot voorwaardelijke invrijheidsstelling tot gevolg. Zaken zonder gedetineerden, waaronder financiële zaken, worden minder snel behandeld. 

• De burgerlijke sectie probeert de tijd die nodig is om een zaak te behandelen te beperken tot één jaar, en slaagt daar ook meestal in. Met de interne verschuivingen zal dat niet meer mogelijk zijn. Heel concreet gaan we in bouwzaken en fiscale zaken naar doorlooptijden van twee jaar. De burger gaat dus langer moeten wachten op een vonnis.

• Het onderzoek krijgt een rechter meer, maar dat is onvoldoende gelet op de verdubbeling van de werklast. 

• Ook op de jeugdrechtbank is de druk vanuit het parket Brussel stevig toegenomen sinds januari 2025. Er werd  in januari 2024 een vierde jeugdkabinet geopend, waardoor de verhoogde werkdruk momenteel enigszins onder controle is, maar tot wanneer?

14 extra rechters nodig

Het wettelijk kader van de rechtbank is niet aangepast aan de zeer hoge werklast. Dit is al jaren het geval.

Volgens de werklastmeting uitgevoerd door het College van Hoven en Rechtbanken heeft de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg Brussel 14 bijkomende rechters en bijhorend griffiepersoneel nodig (in 2024, dus voor het nieuw beleid van het parket Brussel). 

Zowel de Minister van Justitie als het College van Hoven en Rechtbanken werden ingelicht van de onhoudbare situatie van de rechtbank.

De rechtbank juicht toe dat het parket een visie heeft voor de veiligheid van de samenleving in Brussel en Rand.

Zonder versterking van de volledige strafketen, waaronder de rechtbank, blijft deze visie echter zonder effect.

De interne verschuivingen, waarbij de strafketen binnen de zeer beperkte mogelijkheden een beetje wordt versterkt, hebben tot gevolg dat andere rechtszaken op een langere baan worden geschoven. Vandaag is dat het geval in correctionele en burgerlijke zaken, morgen misschien in familiezaken.

Hoogdringendheid

Er wordt op nationaal niveau gewerkt aan oplossingen (flexibele kaders, extra kaders). Er is evenwel hoogdringendheid om nu meteen een antwoord te kunnen bieden aan de ontwrichtende flessenhals die zich in de strafketen op het niveau van de rechtbank voordoet.

Zonder kaderuitbreiding van zowel magistraten als griffiers en medewerkers kan de rechtbank de goede dienstverlening die zij hoog in het vaandel houdt niet meer waarborgen en zal de burger langer moeten wachten op de behandeling van zijn zaak.