Werken bij de hoven en rechtbanken, als magistraat

Weet je wat een vrachtwagenchauffeur en een burgerlijke rechter met elkaar gemeen hebben?

Lien Boven, rechter in de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen, deelt haar ervaringen.

De onderzoeksrechter is een rechter van de rechtbank van eerste aanleg die speciaal aangewezen is om gerechtelijke onderzoeken te leiden.

Uiteindelijk ben je een all-in-one-rechter. En dat trekt mij vooral aan.

Mieke THIJSSEN, onderzoeksrechter bij de rechtbank van eerste aanleg NL van Brussel.

Rollen en verantwoordelijkheden

Als er aanwijzingen zijn van een misdaad moet de onderzoeksrechter een gerechtelijk onderzoek openen op vraag van de procureur des Konings of van het slachtoffer dat zich burgerlijke partij stelt. Een gerechtelijk onderzoek is het geheel van de onderzoekshandelingen die worden verricht om de daders op te sporen, bewijzen te vergaren en maatregelen te nemen om de zaak eventueel voor de rechtbank te brengen.

De onderzoeksrechter is een beroepsrechter. Hij oordeelt niet. Hij gaat op zoek naar de waarheid. Hij moet zowel de elementen in het voor- als in het nadeel van de verdachte onderzoeken. Men spreekt in dat verband van een onderzoek “à charge” en “à décharge”. Men zegt dat hij het dossier onderzoekt. Hij doet een beroep op de politie om die onderzoeksdaden tot een goed einde te brengen.

De onderzoeksrechter kan bijvoorbeeld getuigen en verdachten verhoren of deskundigen aanwijzen. Als het nodig is voor het onderzoek kan de onderzoeksrechter ook dwingende maatregelen bevelen zoals:

• de huiszoeking;
• de inbeslagname van bepaalde voorwerpen;
• de inverdenkingstelling van een verdachte;
• de eventuele aanhouding van een verdachte (voorlopige hechtenis);
• het onderzoek en het raadplegen van telecommunicatiegegevens;
• de fouillering op het lichaam;
• de DNA-analyse;
• ...

Wanneer de onderzoeksrechter zijn onderzoek heeft voltooid, stuurt hij het dossier door naar de procureur des Konings. Die kan beslissen om de raadkamer te vragen om de verdachte naar de correctionele rechtbank te verwijzen als er voldoende aanwijzingen van schuld zijn, of om de buitenvervolgingstelling te vragen.

Entiteiten en toezicht

De onderzoeksrechters zijn specifiek verbonden aan de rechtbanken van eerste aanleg (REA’s). Ze staan onder de verantwoordelijkheid en het toezicht van de voorzitter van de REA waarin ze zijn aangewezen.

Toegang tot de functie

De vacatures voor onderzoeksrechter worden zoals alle vacatures voor magistraat gelijkgesteld met die van rechter in de rechtbank van eerste aanleg. Ze worden in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd en u vindt ze ook hier terug.

Om magistraat te worden moet je aan de volgende voorwaarden voldoen:

• houder zijn van een diploma hoger onderwijs van het lange type in de rechten;
• de Belgische nationaliteit hebben;
• laureaat zijn van een selectieproef voor de magistratuur georganiseerd door de Hoge Raad voor de Justitie;
• naargelang de selectieproef waaraan je deelnam, over een bepaald aantal jaren bewezen ervaring als jurist/advocaat/referendaris beschikken.

Een passie voor de jeugd en de capaciteit om beslissingen te nemen in het belang van de jongere.

Dat is wat Jeroen Putteman (jeugdrechter bij de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg van Brussel) en Cielen Veerle (jeugdmagistraat bij het parket van Limburg) gemeenschappelijk hebben.

Ontdek hier waarin hun beide functies verschillen!

Rechters, dat zijn toch meestal mannen van middelbare leeftijd?

Nee hoor, bekijk in deze video hoe Elisabeth Fontaine, rechter in de familierechtbank van Waals-Brabant dit vooroordeel weerlegt.

Je moet in elk geval van het recht houden en jezelf in twijfel durven trekken.

Camille Reyntens, rechter in de arbeidsrechtbank van Henegouwen, haalt twee kwaliteiten aan die volgens haar nodig zijn om haar functie uit te oefenen.

Rechters werken niet vanuit een ivoren toren!

Annelien Verschaeve, ondernemingsrechter in de Nederlandstalige ondernemingsrechtbank Brussel ontkracht dit cliché en legt uit waarom ze geen passieve sfinx is.