Petra De Rouck
Wie zal uw vermogen beheren mocht u op een dag daar niet meer toe in staat zijn? Het antwoord op die vraag kunt u zelf bepalen. Met een eenvoudige volmacht vermijdt u dat een rechter iemand aanduidt.
Dementie of alzheimer zijn ouderdomsziektes. Maar ook op jongere leeftijd kan het noodlot toeslaan, met bijvoorbeeld een coma na een ongeval. In een dergelijke situatie bent u niet langer in staat uw vermogen te beheren. Maar dat betekent niet dat u alle touwtjes uit handen moet geven. 'Dankzij een nieuwe wet kunt u vooraf bepalen wie uw belangen op dat moment zal behartigen', zegt Bart Verdickt, advocaat bij Cazimir. De kersverse mogelijkheid wordt al goed benut: 1.653 lastgevingsovereenkomsten werden al geregistreerd in het centraal register. 'Daarnaast zijn er nog lastgevingsovereenkomsten die al werden opgemaakt maar die nog niet werden geregistreerd', zegt Isabelle Van Lint van de federatie van het notariaat.
De nieuwe regeling voor de bescherming van meerderjarige onbekwamen is sinds 1 september 2014 van kracht. De bescherming wordt op twee manieren geregeld: een buitengerechtelijke en een rechterlijke bescherming. 'De buitengerechtelijke bescherming biedt nieuwe mogelijkheden. Met een eenvoudige volmacht kiest u vrij de persoon die in uw naam een aantal door u gekozen handelingen kan doen op het moment dat u zelf niet meer bekwaam bent', zegt Nathalie Labeeuw, advocate bij Cazimir. De tussenkomst van een rechter is dan niet nodig: de volmacht kan worden gebruikt zonder dat de goedkeuring van de rechtbank nodig is.
Vrije keuze
De volmacht kunt u volledig volgens uw eigen wensen en situatie vormgeven. Zowel de persoon aan wie u de volmacht geeft als de handelingen die hij kan stellen, kunt u vrij bepalen. In de praktijk wordt de volmacht doorgaans gegeven aan de partner, een welbepaald kind of alle kinderen samen, of een ander familielid. Wat betreft de handelingen kunt u een uitgebreide waaier toelaten (verkopen van onroerend goed, beheren van effectenportefeuilles,...), maar u kunt uw volmacht ook beperken tot één specifieke rechtshandeling (bijvoorbeeld het schenken van roerende goederen). 'Een volmacht kan enkel betrekking hebben op het vermogen en niet op de persoon', merkt Bart Verdickt op. Voor persoonsgebonden beslissingen is altijd de tussenkomst van een rechter nodig.
Praktisch
De volmacht moet u geven als u nog wilsbekwaam bent. Hoe verloopt dat in de praktijk? In principe kunt u met de lasthebber een document opstellen, maar toch is het raadzaam langs de notaris te passeren. 'Voor bepaalde handelingen is een notariële volmacht vereist. Denk maar aan de verkoop van vastgoed en bepaalde schenkingen', zegt Nathalie Labeeuw. 'Een notariële volmacht wordt bovendien automatisch ingeschreven in het Centraal Register, dat beheerd wordt door de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat.' Die registratie gebeurt niet automatisch bij een onderhandse volmacht, maar is wel noodzakelijk voor het gebruik ervan. Zelf registreren kan via de griffie van het vredegerecht.
Een volmacht is niet definitief: u kunt op elk moment uw voorkeur van bewindvoerder wijzigen.
Uitwerking
Wanneer heeft de volmacht uitwerking? In de praktijk wordt er meestal voor gekozen de volmacht uitwerking te geven vanaf de onbekwaamheid van de lastgever. Een arts moet de onbekwaamheid om uw vermogen te beheren vaststellen. Het is ook mogelijk de volmacht onmiddellijk in werking te laten treden, maar dat is eerder uitzonderlijk.
Als de buitengerechtelijke bescherming via de volmacht niet volstaat, kan men onder een rechterlijk beschermingsstatuut worden geplaatst. Dat gebeurt via de toevoeging van een bewindvoerder die in naam en voor rekening van de te beschermen persoon zal optreden, maar altijd onder toezicht van de vrederechter. 'Die zal bij de aanwijzing van de bewindvoerder zo veel mogelijk rekening houden met de eventuele aanduiding die al is gebeurd in de volmacht. Bij het uittekenen van het kader van het rechterlijk beschermingsstatuut, zal de vrederechter ook rekening houden met de richtlijnen in de volmacht', zegt Bart Verdickt.
Voor welke rechtshandelingen kunt u een volmacht geven?
WEL
- innen van pensioenuitkeringen
- innen van huurgelden of dividenden uit vennootschappen
- betalen van belastingen
- sluiten/hernieuwen/opzeggen van huurcontracten, uitvoeren of laten uitvoeren van reparaties en herstellingen aan verhuurde panden
- bepalen van het beleggingsprofiel van een effectenportefeuille, verkopen van individuele aandelen van een portefeuille,...
- doen van overschrijvingen of ondertekenen van cheques
- betalen van schulden
- erfenissen of schenkingen aanvaarden
- aangifte van nalatenschap indienen
- juridische procedures opstarten of voortzetten
- verkopen van vastgoed
- optreden in het kader van een vereffening-verdeling bij nalatenschap of echtscheiding
- schenkingen doen
NIET
- medische beslissingen nemen, zoals medische experimenten en wegnemen van organen
- kiezen van de verblijfplaats
- geven van een toestemming voor een huwelijk
- afleggen van een verklaring van wettelijke samenwoning
- indienen van een verzoek tot echtscheiding
- afleggen van verklaringen tot het verkrijgen van de Belgische nationaliteit
Copyright © De Tijd